Lachy Sądeckie

Lachy Sądeckie

„Tramelpolka roz, dwa, czy, kto nie umi niek paczy
a kto umi niek hulo i do siebie przytulo”

W dniach 20-23 września 2018 w Nowym Sączu odbyły się I Ogólnopolskie Warsztaty w Regionie. Tematem Warsztatów był kolorowy i dynamiczny folklor Lachów Sądeckich. Organizatorzy to Stowarzyszenie Sztuki i Edukacji Artystycznej, Fundacja Tomasza Gałka Perspektywy oraz Etnoszafa.

W tym premierowym wydarzeniu uczestniczyło 11 choreografów, instruktorów i tancerzy z całej Polski. Gościliśmy przedstawicieli zespołów pieśni i tańca (Ożarowiacy, Łany, Kurpie Zielone, Krakowiacy, Beskid), zespołów folklorystycznych (Pokolenia, Kukułeczka), a także animatorów kultury w swoich regionach i zagorzałych miłośników folkloru. Pod czujnym okiem Patryka Rutkowskiego, choreografa Zespołu Regionalnego Mystkowianie poznawaliśmy tańce lachowskie.

Pierwszy dzień rozpoczęliśmy blokiem zajęć tanecznych na sali, podczas których poznawaliśmy podstawy tańców występujących w regionie Lachów Sądeckich. Następnie na zaproszenie Koła Gospodyń Wiejskich udaliśmy się do Mystkowa, aby podczas kolacji skosztować regionalnych specjałów i poznać smaki lachowskich potraw. Mieliśmy także okazję obejrzeć wykonywanie tradycyjnych kwiatów z bibuły oraz powstawanie haftu regionalnego. Towarzyszyły nam opowieści z życia mystkowskich gospodyń.

Poranek i wczesne popołudnie drugiego dnia spędziliśmy na kontynuacji nauki lachowskich tańców. Po sytym obiedzie pojechaliśmy do Sądeckiego Parku Etnograficznego, gdzie pod opieką znakomitego przewodnika podziwialiśmy architekturę regionalną – wnętrza chat z różnych okresów, cerkiew i kościół. Towarzyszyli nam członkowie Zespołu Regionalnego Mystkowianie, którzy dbali byśmy po raz kolejny zasmakowali w regionalnych specjałach.

Cała sobota upłynęła znów na nauce tańca, by odpowiednio przygotować się do wieczornego spotkania z zespołem z Mystkowa. Gospodarze –  Zespół Mali Mystkowianie oraz Zespół Regionalny Mystkowianie podczas swojego koncertu przybliżyli nam folklor swojej Małej Ojczyzny. Dzieci zachwyciły przygotowaniem, strojami, wykonaniem swojego programu oraz naturalnym i wychodzącym z serca śpiewem. Charyzma zespołu dorosłego, rozpiętość wieku i naturalność prezentacji zostanie w naszej pamięci na długo.

Po koncercie czekał na nas poczęstunek oraz integracja z Zespołem. Wspólna zabawa, wymiana przyśpiewek z różnych regionów i tańce do wtórującej kapeli były doskonałym dopełnieniem wieczoru. Dzięki zajęciom tanecznym tańczyliśmy „po lachosku” polki i walczyki, a zwieńczeniem było wykonanie przez mężczyzn sądeckich krakowiaków. Nasi panowie znakomicie sprawdzili się podejmując to wyzwanie, stojąc w jednym szeregu z regionalnymi tancerzami.

Niedzielne przedpołudnie upłynęło na powtarzaniu i szlifowaniu szczegółów poznanych na Warsztatach tańców. Na zakończenie uczestnicy otrzymali zaświadczenia i po obiedzie każdy ruszył w swoją stronę. Ciężko się było pożegnać!

wykładowca: patryk rutkowski

Instruktor i choreograf tańca ludowego, absolwent kierunków: etnologia i antropologia kulturowa,
geografia na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Ukończył Studium Taneczne – Instruktorski Kurs Kwalifikacyjny w Nowohuckim Centrum Kultury oraz Studium Pedagogiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Konsultant i choreograf zespołów regionalnych oraz zespołów pieśni i tańca w kraju i za granicą. Konsultant strojów ludowych.
Od 2009 roku choreograf zespołu Mali Mystkowianie.
Od 2014 rok choreograf Zespołu Regionalnego Mystkowianie.

Gospodarze: Zespół Regionalny Mystkowianie

Zespół Regionalny Mystkowianie powstał w 2014 roku pod patronatem Gminnego Ośrodka Kultury w Kamionce Wielkiej oraz Stowarzyszenia Mystkowianie. Swoją siedzibę ma w Domu Ludowym w Mystkowie.
Zespół prezentuje autentyczny taniec, śpiew i muzykę folkloru Ziemi Sądeckiej (Lachów Sądeckich) z pogranicza lachowsko – pogórzańskiego, zarówno w formie tanecznej, jak i obrzędowo-zwyczajowej. W tańcach Mystkowian dominują melodie i tańce grupowe oparte na rytmie walca o charakterze lirycznym, a także żywe tańce z podkładem muzycznym kontrabasu, klarnetu i trąbki jak hola walc, wściekła polka, walc szybki, mystkowianka oraz suwana.
Zespół występuje w tradycyjnych strojach lachowskich (ze wsi Mystków), które zostały zrekonstruowane na podstawie odnalezionych fotografii. Większość utworów prezentowanych przez Zespół jest unikatowych, odnalezionych podczas badań terenowych lub przekazanych przez najstarszych członków Zespołu.
Podczas dotychczasowej działalności „Mystkowianie” mają za sobą wiele koncertów w Polsce i za granicą (między innymi we Francji, w Niemczech, na Litwie, w Krakowie, Nowym Wiśniczu, Biskupicach, Nowym Sączu oraz Krynicy Zdroju). Zespół zdobył Grand Prix Ogólnopolskiego Konkursu Tradycyjnego Tańca Ludowego w Rzeszowie, I miejsce na Międzykulturowym Festiwalu Folklorystycznym „Zagłębie i Sąsiedzi” w Dąbrowej Górniczej. Ponadto wygrał: Nagrodę Społeczno – Kulturalnego Towarzystwa „Sądeczanin”, trzykrotnie zdobył regulaminowe wyróżnienie na Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu, II miejsce na „Grand Prix der Folklore” w niemieckim Ribnitz – Damgarten, III miejsce na VII Małopolskim Konkursie Obrzędów i Zwyczajów Ludowych „POGÓRZAŃSKIE GODY 2015” w Łużnej, I miejsce na Gminnym oraz Powiatowym Przeglądzie Grup Kolędniczych, oraz pobił Rekord Guinnessa w ilości par tańczących poloneza w Wieliczce. W 2016 roku przy udziale DZR Mali Mystkowianie, Zespół nagrał płytę „Pastorałki” z tradycyjnymi lachowskimi pastorałkami.
Kierownikiem zespołu jest Benedykt Poręba. Za choreografię i konsultację etnograficzną odpowiada Patryk Rutkowski.

Partnerzy warsztatów:

Fundacja Tomasza Gałka Perspektywy powstała z potrzeby wspierania talentów, wydarzeń i ludzi wykazujących się pracowitością i zdolnościami. Dofinansowuje stypendia, zakup instrumentów muzycznych, pomocy naukowych, literatury fachowej, udziały w kursach, konkursach, konferencjach naukowych w kraju i za granica, projekty z zakresu kultury, sztuki, sportu nauki oraz warsztaty tematyczne.
Więcej informacji o działalności Fundacji na stronie organizacji.

ETNOszafa to zespół zajmującym się produkcją strojów ludowych, odzieży stylizowanej i rzeczy codziennego użytku podrasowanych folklorem. Firma czerpie z tradycji i natury, także w nowoczesny sposób.
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą.

Zdjęcia: Andrzej tarnowski