Kaszuby

Kaszuby

„Òkrąc sã wkół,
nie stój jak wół.
Wez dzéwczã w pół.
Krąc sã z nią wkół”

W dniach 28-31.03.2019 r. uczestnicy II Ogólnopolskich Warsztatów w Regionie – Folklor Kaszub gościli w siedzibie Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego w Wieżycy. Już samo miejsce zasługuje na zwrócenie szczególnej uwagi. Gościnni gospodarze, sprawiający, że czuliśmy się jak w domu, pyszne jedzenie, a przede wszystkim codziennie inny, świeży „kuch” (ciasto) porównywalne jedynie ze smakiem babcinych łakoci. Otaczający nas zewsząd opiekuńczy święci i baczące na nasze poczynania diabły zaklęte w kawałkach drewna. Obrazy tutejszych artystów, które chętnie wszystkie zabrałby człowiek z sobą do domu, by choć odrobinę Kaszub mieć w swoim M.

DSC_0382

Zaczęliśmy już w czwartek po obiedzie. Nasz przewodnik po tej niezwykłej krainie – Marek Czarnowski, zdradził nam zawiłości kaszubskiej mowy – czytaliśmy, słuchaliśmy, powtarzaliśmy i nacieszyć się nie mogliśmy rozumiejąc co raz więcej. Marek zapoznał nas także z narzędziami obrzędowymi, które dotychczas jawiły nam się jako muzyczne instrumenty kaszubskie. Teraz wiemy już, że burczybas, bazuna czy diabelskie skrzypce u Kaszubów wykorzystywano tylko w określonych obrzędach, zaś włączanie ich do składu kapeli czy używanie bez kontekstu w prezentacjach scenicznych jest niepoprawne.

IMG_5007

Dzień zakończyliśmy oglądając fabularyzowany dokument o przesądach i wierzeniach tutejszej ludności. Film stał się nieoczekiwanie pretekstem do opowieści o zwyczajach i urokach w innych regionach Polski. Wyobraźnie wszystkich bez wyjątku poruszył sposób na odczynianie bólu głowy zdradzony przez jednego z uczestników, ale o tym ciiiicho szaaaa. Pozostanie on tylko między nami 😉

IMG_5041

Piątkowe przedpołudnie i wczesne popołudnie spędziliśmy w Kaszubskim Parku Etnograficznego im. Teodory i Izydora Gulgowskich. Malowniczo położony nad brzegiem jeziora skansen zachwycił wszystkich bogactwem zbiorów. Szczególnym zainteresowaniem cieszył się wiatrak, robiący wrażenie zarówno swą wielkością, jak i poruszającym go mechanizmem.

IMG_5104

Po obiedzie ósme poty wylewaliśmy w trakcie kosedera, szalonego, czy krzyżnika, by ostatecznie popłynąć w wołtoku i poznać kaszubski sposób na niechętnych tańcom mężczyzn.

IMG_5071

Zajęcia tego dnia trwały do późna. Po kolacji próbowaliśmy swych sił w malowaniu na szkle. Okazało się, że niektórzy z nas posiadają nie tylko talenty muzyczne i taneczne. Bez względu na stopień zdolności wszyscy bawili się świetnie o co zadbała nasza gospodyni Sulisława Borowska wraz z córką Dąbrówką. O oprawę muzyczną zadbał tego wieczora nasz wszechstronny nauczyciel – Marek, który przygrywał nam na akordeonie i po kaszubsku, i na życzenie.

DSC_0363

Sobota upłynęła nam bardzo intensywnie. Na sali tanecznej spędziliśmy i przed- i popołudnie. Poznawaliśmy kolejne tańce, utrwalaliśmy już poznane, dopytywaliśmy o to co jeszcze wydawało się nie w pełni jasne. Wszystko po to by wieczorem wypaść jak najlepiej. Wieczorem czekało nas spotkanie z miejscowym zespołem. Punktualnie o 19:30 ubrani w stroje ze swoich regionów przybyliśmy na koncert Kaszubskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Sierakowice”. Piękny koncert, różnorodność tańców, ich dynamika i energia – zachwyciły wszystkich. Nim wrażenia opadły czekała na nas już wystawna, pyszna, regionalna kolacja przygotowana przez Stowarzyszenie Kaszubianki. Czegóż tam nie było! Zupy, mięsa, sałatki, pieczywo, ciasto, a wszystko przepyszne. Jak się później okazało talent kulinarny nie był jednym atutem pań. Po wspaniałej kolacji przyszedł czas na tańce. Porwani przez tancerki i tancerzy z „Sierakowic” rzuciliśmy się w wir kaszubskich tańców. Pani Irena Warmowska, instruktor Zespołu potwierdziła, że daliśmy radę. Jak się za chwilę okazało nie był to jedyny występ tego wieczoru i nie jedyne nasze tańce. Chwilę później swoją taneczną pasję przybliżyły nam Panie Kaszubianki, które pozytywną energią i niespożytym wigorem skradły nasze serca.

DSC_0412

Niedzielne przedpołudnie poświęciliśmy na utrwalenie poznanych wiadomości oraz wspólne dokumentowanie poznanych tańców. Zintegrowani, uśmiechnięci, rozkochani w Kaszubach, Panu Marku i KULu żegnaliśmy się z trudem.

Był to dobry czas 😊 i subiektywnie mamy wrażenie, że owocne warsztaty. Z satysfakcją patrzyliśmy na radość i ciekawość uczestników, na ich postępy, cieszyliśmy się z „nocnych Polaków rozmów” i śpiewów…
Ogromnie dziękujemy Markowi Czarnowskiemu bez którego realizacja naszego pomysłu nie była by możliwa.

Wykładowca: Marek Czarnowski

Regionalista, dyplomowany instruktor tańca, muzyk, nauczyciel języka kaszubskiego. Wykładowca na kursach instruktorskich z zakresu tańca ludowego oraz na licznych warsztatach w Polsce i za granicą. Autor kilkudziesięciu opracowań choreograficznych i programów artystycznych opartych o kaszubski folklor w zespołach w całym kraju oraz na Węgrzech, w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.

Gospodarze Warsztatów: Kaszubski Zespół Pieśni i Tańca „Sierakowice”

Repertuar Zespołu „Sierakowice” jest bardzo mocno związany z kulturą muzyczną Kaszub. Jego podstawę stanowią tradycyjne tańce i pieśni z regionu kaszubskiego. Uzupełnieniem programu choreograficznego zespołu są stylizowane tańce rybackie.
Zespół wielokrotnie występował na międzynarodowych festiwalach folklorystycznych, koncertował w wielu krajach Europy i Azji (np. w 2010 r. brał udział w Festiwalu Dziecięcych Muzycznych i Teatralnych Zespołów „Srebrny Strumień” w Leninsku w Rosji, gdzie zajął I miejsce w kategorii „pieśń regionalna” oraz II miejsce w kategorii „instrumenty regionalne”). Reprezentował region i kraj na międzynarodowych targach turystycznych, m. in. w Berlinie i w Brukseli oraz podczas obchodów Roku Polskiego w Szwecji.
Kaszubski Zespół Pieśni i Tańca „Sierakowice” ma w swoim dorobku dużo nagród zdobytych w występach konkursowych („Złoty Tur” w Przeglądzie Pieśni, Tańca i Gawędy Kaszubskiej w Chojnicach 1986 i 1989; „Bursztynowy Neptun” w Festiwalu Zespołów Folklorystycznych Polski Północnej w Gdańsku, 1984 i 1986; Grand Prix w Przeglądzie Kaszubskich Zespołów Regionalnych, Wierzchucino 2008; II miejsce w Przeglądzie Zespołów Folklorystycznych Północnej Polski, Piaseczno, 2014; Nagrodę Główną na Festiwalu Krajów Nadbałtyckich w Karlshamn w Szwecji, 2013 i 2015; Grand Prix w Pomorskim Przeglądzie Folklorystycznym, 2015). W uznaniu zasług dla kultury regionalnej zespół otrzymał tytuły: „Zasłużony dla gminy Sierakowice”, 1992; „Perła Kaszub” Nagroda Starosty Kartuskiego, 2007 i 2015 oraz odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej” w 2010 r.
Zespół „Sierakowice” to ważna dla kultury regionalnej grupa wielu osób współdziałających w celu zachowania a często odtworzenia kaszubskich tradycji muzycznych, zwyczajów związanych z dawną gospodarką rybacką, folkloru zawodowego rybaków, tańców, pieśni, ubiorów i strojów, rekwizytów obrzędowych. Zespół to także grupa młodych artystów-amatorów integrujących społeczność gminy i regionu wokół kaszubskiej kultury, dostrzegająca potrzebę działań wspólnotowych, towarzyskich, ludycznych. Zarówno występy konkursowe, jak i te uświetniające wydarzenia lokalne, koncerty gościnne i charytatywne stanowią okazję do przyjemnej wspólnej zabawy, zgodnie ze słowami Izydora Gulgowskiego „A jeśli Kaszuba się bawi, to się bawi całą duszą”.

ZDJĘCIA:
– ALICJA ZELL
– STOWARZYSZENIE SZTUKI I EDUKACJI ARTYSTYCZNEJ